.
 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به‌روز رسانی: خرداد ۱۳۹۹
.
در این مقاله می‌خوانیم:
- آشامیدن آب کافی
- عوامل موثر در کم‌شدن آب بدن سالمند
- مشکل مضاعف بیماران فرسایش مغز
- علائم کمبود آب بدن
- علائم کمبود شدید آب بدن
- میزان آب مورد نیاز بدن
- راه‌های جلوگیری از کم شدن آب بدن
- از میوه و سبزی تازه کمک بگیرید
- شگردهای ازدیاد مصرف مایعات بیمار
.
.
.
آشامیدن آب کافی
افراد سالمند بیشتر از سایرین در خطر کم شدن آب بدن[1] قرار دارند. احساس تشنگی با بالا رفتن سن کم میشود. به احتمال زیاد زمانی که فرد سالمند احساس تشنگی کند، آب بدن او به شدت کاهش یافته است.
.
عوامل موثر در کم شدن آب بدن سالمند
سالمندان معمولاً به‌دلیل بیماری‌های مختلف، نیاز به مصرف دارو دارند. داروهای مدر (زیاد کننده ادرار)[2] ، آنتی‌هیستامین‌ها[3]، ملین‌ها و بسیاری دیگر از داروها، حجم ادرار را زیاد کرده و در نتیجه، ذخیره آب بدن و الکترولیت‌ها[4] را کاهش می دهند.
.
مشکل مضاعف بیماران فرسایش مغز (دمانس)
علاوه بر مشکلات افراد سالمند، بیماران مبتلا به دمانس ممکن است خوردن آب را فراموش کنند. با پیشروی بیماری و شروع مشکلات بلع، مراقبت‌کننده پیوسته نگران ورود مواد آشامیدنی به کانال هوای[5] بیمار است و این نگرانی ممکن است در خوراندن آشامیدنی کافی به بیمار اثر گذارد. نهایتاً، با ورود مواد به کانال هوای بیمار، او به استرس و ناراحتی شدید دچار شده و ممکن است از خوردن و آشامیدن بکلّی امتناع نماید.
.
علایم کمبود آب
فقط به تشنه بودن بیمار تکیه نکنید. اگر بیمار تشنه است، او به احتمال زیاد به کمبود آب دچار شده است. نشانه های کمبود آب شامل سردرد، یبوست، گرفتن عضلات، خشکی دهان، خواب‌آلودگی و خستگی است. رنگ و میزان ادرار بهترین علامت هشدار دهنده است. ادرار فردی که دچار کمبود آب نیست به رنگ روشن یا زرد کم رنگ است.
.
علایم کمبود شدید آب بدن
- قطع شدن ادرار یا کم شدن شدید حجم آن؛
- ادرار به رنگ تیره؛
- پوست خشک که اگر با دو انگشت آن را بگیرید و رها کنید، تا مدتی به همان حال باقی می‌ماند؛
- دست و پای سرد؛
- سرگیجه و گیجی؛
- فشار خون پایین؛
- تنفس سریع و ضربان قلب بالا؛
- نبض ضعیف.
کمبود شدید آب بیمار ممکن است عوارض خطرناک و جبران‌ناپذیری را از جمله ایست قلبی در اثر کمبود الکترولیت‌ها، کم شدن حجم خون بدن، عوارض شدید کلیوی و حتی رفتن به کما و مرگ به بار آورد.
.
میزان آب مورد نیاز بدن
افراد با مصرف آشامیدنی‌های مختلف، مواد غذایی، و میوه‌های حاوی آب فراوان، نیاز بدن خود را به آب تأمین می‌کنند. یک انسان با وزن و قد متوسط، و کار معمولی در دمای محیط معتدل، روزانه به 6 تا 8 لیوان آب نیاز دارد. این میزان، با بالا رفتن دمای محیط، ازدیاد کار و فعالیت، و افزایش وزن و قد بیشتر میشود.
.
راه‌های جلوگیری از کم شدن آب بدن
راه‌حل مناسب، متعادل کردن میزان ورودی و خروجی مایعات است. بدین معنی که اگر تعرق و تکرّر ادرار بیمار بالاست، به همان نسبت باید میزان مصرف مایعات او هم افزایش یابد. به همین ترتیب، بیماری که به اسهال و استفراغ و تب دچار است، به آب بیشتری نیاز دارد. مراقبت‌کننده باید میزان مصرف مایعات بیمار را به دقت کنترل نماید چون‌که حتی در هوای سرد هم بیمار ممکن است به سرعت به کمبود شدید آب بدن دچار شود.
.
از میوه و سبزی تازه کمک بگیرید
توجه داشته باشید مصرف مایعات فقط به خوردن آب محدود نمی‌شود. اکثر میوه‌ها و سوپ‌های روان حاوی مقدار زیادی آب هستند. به جدول زیر توجه کنید:
نوع میوه درصد آب
- خیار 96 درصد
- گوجه فرنگی 94 درصد
- هندوانه 92 درصد
- انگور 92 درصد
- طالبی 90 درصد
- سیب 84 درصد
.
شگردهای ازدیاد مصرف مایعات بیمار
نحوه و روش سرو کردن خوراکی‌ها و مایعات می‌تواند تأثیر فراوانی بر مصرف آنها توسط بیمار داشته باشد. فراموش نکنید قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود.
- با اضافه کردن چند برگ کاهو و یک برش گوجه فرنگی به ساندویچ بیمار، مصرف مایعات او را افزایش دهید.
- آب خوردن بیمار را با انواع عرقیجات خانگی مانند گلاب و عرق نعناع طعم دار کنید.
- آب میوه طبیعی، دوغ، فالوده و بستنی یخی را که بیشتر حجم‌شان از آب تشکیل شده در برنامه غذایی بیمار بگنجانید.
- از سوپ رقیق مرغ و سبزیجات که در عین اینکه غذایی مطبوع می‌باشد حاوی آب فراوانی نیز هست، به بیمار بخورانید.
- مقداری توت فرنگی به دسر بیمار یا به فرنی صبحانه‌ی او اضافه کنید و از این طریق مصرف مایعات بیمار را افزایش دهید.
- از خود ابتکار بخرج دهید و مایعات و میوه را به پسند و دلخواه بیمار سرو کنید:
o از لیوان رنگی که دیدن آن برای بیمار آسان‌تر است استفاده کنید.
o استفاده ازلیوان‌های زیبا و مورد پسند بیمار راه دیگر تشویق او به آشامیدن محتوای لیوان است
o اضافه کردن یک برش میوه مناسب در لبه‌ی لیوان، گرایش بیمار به نوشیدن محتوای آنرا افزایش می‌دهد.
.
.مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذیصلاح و متخصص در رشته حرفه ای ایشان از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوق دانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با ان روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.
.
پانوشت
[1] Dehydration
[2] Diuretics
[3] Anti-histamines
[4] Electrolytes
[5] Aspiration