.
 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به‌روز رسانی: تیر ۱۳۹۹
در این مقاله می‌خوانیم:
- سر آغاز پرخاشگری
- دلایل بروز پرخاشگری
- ناراحتی‌های فیزیکی
- عوامل محیطی
- مشکلات ارتباطی
- سازشگری با پرخاشگری
- مشورت با پزشک
.
.
.پدر بزرگ با صدای بلند مشغول فحاشی بود. کوشش احمد در آرام کردن او بی‌فایده بود. هر چه بیشتر کوشش کرد، عصبانیت پدر بزرگ بیشتر شد. او در حال پرخاشگری، با دو دست احمد را به عقب هل داد. روز گذشته نیز پدربزرگ، در حال عصبانیت، قیچی را پرت کرده بود که از کنار سر نوه‌اش رد شده بود.
. .
.
.
سر آغاز پرخاشگری
بیماران مبتلا به دمانس، به‌تدریج درستی قضاوت خود را از دست می‌دهند و از درک و فهم درست اطلاعات و اتفاقات اطراف خود در می‌مانند. اختلال در قضاوت بیمار، گاهی ریشه در عوامل خارجی محیط زندگی آنها دارد و در موارد دیگر، به احساس درونی آنها از جمله احساس سرما، گرما، گرسنگی، درد، وغیره ارتباط پیدا می‌کند. در نتیجه پیشرفت بیماری و کم شدن ظرفیت تحمل بیمار، وی پرخاشگر و عصبانی می‌شود. مراقبت‌کننده باید باور داشته باشد که این رفتار از روی عمد نیست.
مراقبین، در زیر فشار بار مسئولیت مراقبت از بیماران دمانس، گاهی اوقات ممکن است عصبانی شوند. طبیعتاً یک فرد سالم هم می‌تواند در شرایط نا‌مناسب و یا یک محیط ناسازگار مانند افت قند خون و احساس گرسنگی، یا حضور در جمع گروهی پر سر و صدا، خشمگین شود. یک فرد مبتلا به دمانس، ظرفیت تحمّلش به مراتب از یک فرد سالم کمتر است و در نتیجه عصبانیّت او زودتر بروز می‌کند.
.
دلایل بروز پرخاشگری
پرخاشگری ممکن است به دلایل گوناگونی از جمله ناراحتی‌های فیزیکی، عوامل محیطی، و یا مشکلات ارتباطی بوجود بیاید. با کشف دلایل پرخاشگری و برطرف کردن آنها، سازگاری و کنار آمدن با بیمار آسان‌تر می شود.
- ناراحتی‌های فیزیکی
- متأسفانه بیماران دمانس نمی‌توانند به خوبی مشکلات و دردهای فیزیکی خود را به مراقبت‌کننده خود بازگو کنند. آیا ممکن است بیمار از عفونت مجاری ادرار در عذاب باشد؟ آیا اگر دردی داشته باشد، می‌تواند آن را ابراز کند؟
- اختلال در میزان و کیفیت خواب یکی از عوامل شایع پرخاشگری است. آیا بیمار خسته است؟ آیا از کمبود خواب ناراحت است؟
- پرخاشگری بیمار ممکن است مربوط به عوارض جانبی برخی داروهای مصرفی او باشد. آیا داروی جدیدی به او داده‌اید؟ آیا میزان مصرف دارو کم یا زیاد شده است؟
- عوامل محیطی
- سر و صدای زیاد و درهم ریختگی محیط زندگی بیمار می‌تواند عکس‌العمل پرخاشگری را به‌دنبال داشته باشد. مثلاً جمعیت زیاد، به ویژه حضور افراد ناشناس در منزل بیمار، می‌تواند تحریک‌کننده باشد.
- بیشتر بیماران، در بعضی ساعات روز، بهتر عمل می‌کنند. مراقبت‌کننده باید با هوشیاری، فعالیت‌های سخت‌تر بیمار، مثل حمام کردن و پیاده‌روی را، در صورت امکان، در آن ساعات روز برنامه‌ریزی کند.
- مشکلات ارتباطی
- برای درک بهتر بیمار، صحبت کردن با وی باید با جملات ساده که به آسانی قابل فهم است انجام شود.
- در زمان ارتباط با بیمار، عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید. برای مثال، تلویزیون را خاموش کنید و از افراد حاضر بخواهید صحبت نکنند یا از اتاق بیمار خارج شوند.
- از پرسش‌های زیاد، صدای بلند، و صحبت مداوم پرهیز کنید.
- رفتار و کردار مراقبت‌کننده باید آرام و به دور از اضطراب باشد که بازتاب آن در بیمار باعث آرامش خاطر او شود.
.
سازشگری با پرخاشگری
- فکر کنید چه اتفاقی درست قبل از شروع پرخاشگری رخ داده که ممکن است باعث این عکس‌العمل بیمار شده باشد.
- کاری را که باعث شروع به پرخاشگری شده ترک کنید و کار دیگری را برای تغییر توجه بیمار آغاز کنید.
- اطمینان حاصل کنید که بیمار از درد یا عفونتی در رنج نیست.
- به جای پرداختن به جزئیات، سعی کنید احساسات پشت عصبانیت و پرخاشگری بیمار را پیدا کنید.
- مثبت صحبت کنید و به بیمار اطمینان خاطر دهید. می‌توانید بگویید: «می‌فهمم که برای شما مشکل است». «درک می‌کنم چقدر سخت است».
- در رفتار خود دقت کنید. با صدای آرام و دور از هیجان صحبت کنید. آرامش شما، برای بیمار اطمینان بخش است و اضطراب و نگرانی شما، بیمار را هیجان زده و مضطرب می‌کند.
- از ترفندهای آرامش‌بخش و آسان استفاده کنید، مانند پیاده‌روی در پارک، باغبانی سبک، موسیقی و رقص، نقاشی، ماساژ آرام دستها و پاها، و یا هر کار دیگری که حواس بیمار را از موضوعی که باعث پرخاشگری وی شده، دور کند.
- سطح خطر را برای خود و بیمار پایین بیاورید. کمی از بیمار فاصله بگیرید که از احتمال در گیری فیزیکی کم شود.
- از به کار بردن زور اجتناب کنید. نگه داشتن بیمار و به کار بردن زور، او را بیشتر عصبانی می‌کند و ممکن است کار از کنترل خارج شود و به خشونت بیانجامد.
- هر نوع وسیله‌ای را که بیمار بتواند برای صدمه زدن به خود یا دیگران استفاده کند، از دسترس او دور نگه دارید. کارد آشپزخانه، چکش، قیچی، و غیره را از او پنهان کنید.
- اگر مراقبت‌کننده به تنهایی با بیمار زندگی می‌کند، باید عده ای از فامیل و دوستان نزدیک را در جریان بگذارد و در صورت نیاز از آنها کمک بگیرد.
.
.
مشورت با پزشک
اگر رفتار پرخاشگرانه بیمار شدید است، زمان زیادی به طول می‌انجامد، تکرار می‌شود، و امکان آسیب دیدن بیمار یا مراقبت‌کننده وجود دارد، با پزشک مشورت کنید.
لیست دارویی و پرونده سوابق پزشکی بیمار را همراه داشته باشید و به پزشک نشان دهید. وی با توجه به نتیجه معاینات بالینی، آزمون‌های روان‌شناختی، و بررسی عوارض داروهای مصرفی بیمار و امکان تداخل نامطلوب آنها، نسبت به تشخیص و مداخله درمانی مناسب تصمیم می‌گیرد.
.
مراجع و منابع
- Alzheimer’s Association; (n.d.), Dementia and Aggression/Anger, retrieved March 2015, from http://www.alz.org/care/alzheimers-dementia-aggression-anger.asp
- cqregiverslibrary.org; (n.d.), Dealing with aggressive behavior, retrieved December 2015, from
مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذی‌صلاح و متخصص در رشته‌های حرفه‌ای آنها از جمله پزشکان، روان‌شناسان، حقوق‌دانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه می‌شود همواره، برای هر مورد به‌خصوص که با آن روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.