بی اختیاری ۲ – مراقبت و سازشگری

.

.

نویسنده: مهندس مهدی صمدانی

به‌روز رسانی: خرداد ۱۳۹۹

.

در این مقاله می‌خوانیم:

• سازشگری با بی‌اختیاری
  • از بیمار پشتیبانی کنید
  • به بیمار یادآوری کنید
  • پیدا کردن توالت را برای بیمار اسان کنید
  • توالت را به وسایل ایمنی مجهز کنید
  • به تغذیه و ورزش بیمار توجه کنید

.

.

احمد در آشپزخانه مشغول مطالعه بود. پدربزرگ وارد شد. درب فر اجاق گاز را باز کرد، زیپ شلوار خود را پایین کشید، و مشغول ادرار کردن شد. احمد با تعجب پرسید: «پدربزرگ چه می‌کنید؟» و او با لحنی آرام جواب داد: «ادرار می‌کنم.» سپس زیپ شلوارش را بالا کشید و موقع خروج با غرولند گفت: «توی این خونه ادرار کردن هم سؤال و جواب داره!»

.

سازشگری با بی‌اختیاری

بیمار در مراحل اولیه شروع بی‌اختیاری، کما بیش از مشکلی که برایش پیش آمده آگاه است. او احساس می‌کند که کنترل بنیادی‌ترین نیاز شخصی خود را به‌تدریج از دست می‌دهد. نگرانی و وحشت بیمار را در این مرحله تصور کنید. طبیعی است که از این بابت متأثر شود، گریه و زاری کند، و عمیقاً شرم داشته و خجالت‌زده باشد. او سعی خواهد کرد با رفتن به توالت به دفعات، مخصوصاً قبل از خروج از منزل، این پدیده و کمبود را کنترل کند. برای سازشگری با عارضه‌ی بی‌اختیاری توصیه‌های زیر را به کار گیرید:

.

از بیمار پشتیبانی کنید

• از بیمار به‌آرامی، با مهربانی و صمیمیت پشتیبانی کنید و از خود اضطراب نشان ندهید. به جای اینکه بگویید «خودت را خیس کردی؟» بهتر است بگویید «چیزی روی شلوار شما ریخته؟»
• برخوردتان را عادی جلوه دهید که در بیمار احساس گناه و خجالت زدگی به‌وجود نیاید.
• از کلمات تحقیرآمیز که برای کودکان و تشویق آنها در مورد رفتن به توالت به‌کار می‌رود، جداً پرهیز کنید.
• اگر بیمار از نظافت و تمیز کردن خود پس از انجام توالت ناتوان است، با احترام و رعایت شخصیت او، به وی کمک کنید.
• با بیمار با ملایمت کنار بیایید که احساس آرامش و اطمینان کند و به شما اجازه بدهد او را تمیز کنید. درصورتی‌که بیمار شخصاً به نظافت خود بپردازد، نتیجه آن می‌تواند آلوده کردن لباس، محیط زندگی، ایجاد عفونت مجاری ادرار و سایر عفونت‌ها باشد.
• در این مراحل، بیمار ممکن است حین انجام کار نظافت، بی‌اختیار دست شما را بگیرد و از ادامه کار جلوگیری کند. آسان‌ترین راه پیشگیری، دادن یک چیز دیگر، مثلاً یک توپ کوچک و نرم یا یک حوله، به دست بیمار است.

.

به بیمار یادآوری کنید

• بیمار را تشویق کنید رأس هر ساعت به دستشویی برود و رفتن به توالت را به یک روال عادی و تکراری در برنامه روزانه بگنجاند.
• اطمینان حاصل کنید بیمار حتماً روی توالت می‌نشیند و وقت کافی برای تخلیه کامل صرف می‌کند. با کنترل توالت پس از عمل، از انجام تخلیه، میزان، کیفیت و نوع آن مطمئن شده و برای اجابت بعدی یادداشت بردارید.
• به حرکات، رفتار و جملاتی که بیمار زمان نیاز رفتن به دستشویی به کار می‌برد، توجه کنید و آگاهانه از این رفتار بیمار برای اقدام به بردن وی به توالت درزمان لازم استفاده کنید.
• لباس بیمار بایستی به آسانی قابل پایین آمدن باشد. شلوارهای کش‌دار به مراتب برای بیمار آسان‌تر از شلوارهای کمردار و زیپ‌دار هستند.
• بیمار معمولا در زمان قضای حاجت نیاز دارد تنها باشد. درصورتی‌که این احساس وجود دارد، او را تنها بگذارید ولی نزدیک توالت بمانید که از مشکلات احتمالی دیگر جلوگیری کنید.

.

پیدا کردن توالت را برای بیمارآسان کنید

• راه دسترسی به توالت را از مبلمان، اسباب بازی کودکان، و وسایل اضافی منزل تخلیه کنید.
• توالت به رنگ سفید و کاشی و دیوار سفید رنگ ممکن است تشخیص محل توالت را برای بیمار مشکل کند. اگر ممکن است صندلی توالت را از رنگ تیره انتخاب کنید و یا آنرا با نوارهای شبرنگ قابل شستشو مشخص نمایید.
• بیمار ممکن است گل های فرش را در ارتفاع متفاوتی با زمینه ی فرش تصور کند و برای راه رفتن روی فرش دچار مشکل و سر درگمی شود. می توانید مسیر رفتن به توالت را با یک باریکه موکت یکرنگ بپوشانید. در صورت بروز بی‌اختیاری، نظافت باریکه موکت آسان‌تر از فرش انجام پذیر است.
• کنار باریکه موکت را با نوار شبرنگ مشخص کنید تا هنگام شب راهنمای خوبی برای پیدا کردن مسیر توالت برای بیمار باشد.
• مسیر دستیابی به توالت را با روشنایی مناسب در تمامی ساعات شبانه روز مجهز کنید. می‌توانید از سنسورهای حرکتی (motion detector) که در اثر حرکت بیمار چراغ‌ها را روشن می‌کنند، استفاده کنید.
• در ورودی توالت را با علامت و نوشته‌ی خوانای «توالت» مشخص کنید. این علامت و نوشته باید در ارتفاعی نصب شود که در حوزه دید بیمار باشد.
• سطل زباله و گلدان و امثال آن را از سر راه دسترسی به توالت بردارید چون بیمار ممکن است آنها را با توالت عوضی بگیرد.

.

توالت را به وسایل ایمنی مجهز کنید

• توالت را از نظر ایمنی و سهولت استفاده بیمار بازدید کنید. بیمار به صندلی توالت با ارتفاع بیشتری نیاز دارد تا نشستن و برخاستن وی آسان تر انجام شود.
• به دیوار دستشویی در محل‌های مناسب، دستگیره‌هایی نصب کنید که بیمار بتواند با گرفتن آنها، با اطمینان و به‌ راحتی بنشیند و بلند شود.
• صندلی توالت بیمار بایستی از نوع مبله که به پشتی و زیر دستی مجهز است باشد که تا حدی از افتادن بیمار جلوگیری کند. این بیماران ممکن است به ناگاه تعادل خود را از دست بدهند و از صندلی به پایین بیفتند.
• اطمینان حاصل کنید که بیمار نمی‌تواند خودش را داخل توالت با قفل کردن در، زندانی کند.
• از توالت‌های سیار در اتاق خواب بیمار استفاده کنید. این وسیله علاوه بر کوتاه کردن راه دسترسی به توالت در ساعاتی که بیمار از توان فکری کمتری برخوردار است، از تصادف‌های شبانه و زمین خوردن بیمار جلوگیری می‌کند.
• این گونه توالت‌های سیار معمولاً هیچ‌گونه حفاظی از جمله پشتی و زیر‌دستی برای جلوگیری کردن از افتادن بیمار ندارند. در صورت امکان از نوع مبله آن استفاده کنید. تمهیداتی به کار ببرید که بیمار از این صندلی سقوط نکند و آسیب نبیند. فقط یک لحظه غفلت باعث زمین خوردن بیمار می‌شود.

.

به تغذیه و ورزش بیمار توجه کنید

• مهم‌ترین نکته قابل توجه و اولین اقدام شما این است که اطمینان حاصل کنید بیمار به عفونت مجاری ادرار و یا یبوست دچار نیست.
• سبزیجات، میوه‌ی تازه و مواد غذایی فیبردار مانند حبوبات و دانه‌های روغنی از جمله بادام و گردو را در برنامه غذایی روزانه بیمار بگنجانید که به اجابت طبیعی مزاج او کمک کند.
• تحرک فیزیکی مانند ورزش روزانه، پیاده‌روی در پارک،  وکارهای ساده‌ی باغبانی در منزل به اجابت مزاج و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.
• دقت کنید که به هیچ وجه مصرف مایعات روزانه بیمار را (حدود 8 لیوان) به دلیل پیشگیری از بی‌اختیاری کم نکنید. کم شدن مایعات بدن (dehydration)، مشکلات بزرگتری از جمله عفونت مجاری ادرار، یبوست، اضطراب و بی‌اختیاری شدیدتری را به دنبال خواهد داشت.
• دو ساعت قبل از خواب شبانه از دادن مایعات به بیمار، به‌ویژه مایعات مدر (ادرار آور)، خودداری کنید.
• در صورت وجود یبوست می‌توانید با احتیاط از مسهل های رایج خانگی استفاده کنید ولی استفاده از مسهل نباید به امری مستمر تبدیل شود.
  

  ---

مطالب این مقاله  جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذی‌صلاح و متخصص در رشته‌های حرفه‌ای آنها از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه می‌شود همواره، برای هر مورد به‌خصوص که با آن روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.

مراجع و منابع

4. Drennan, V.M., et al., Conservative interventions for incontinence in people with dementia or cognitive impairment, living at home: a systematic review. BMC Geriatr, 2012. 12: p. 77.

14. Ostaszkiewicz, J., L. Johnston, and B. Roe, Habit retraining for the management of urinary incontinence in adults. Cochrane Database Syst Rev, 2004(2): p. Cd002801.

81. Alzheimer’s Association; (n.d.), Incontinence, retrieved March 2015 from

http://www.alz.org/search/results.asp?q=incontinence&Submit=Submit&as_dt=i#gsc.tab=0&gsc.q=incontinence&gsc.page=1

82. انجمن آلزایمر ایران؛ (d. )، بی اختیاری، دریافت شده در تاریخ مرداد ۱۳۹۵ از وبسایت

http://iranalz.ir/2016/02/13/%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C/

83. caregiverslibrary.org; (n.d.), Symptoms of depression, retrieved December 2015, from http://www.caregiverslibrary.org/caregivers-resources/grp-home-care/hsgrp-personal-care-activities/toileting-and-incontinence-article.aspx