.
 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به‌روز رسانی: خرداد ۱۳۹۹
.
.
در این مقاله می‌خوانید:
- اهمیت داشتن برنامه
- جمع‌آوری اطلاعات لازم و تهیه برنامه
- چه فعالیتهایی را در برنامه بگنجانیم؟
- مهد بزرگسالان
- خاطرات و لحظات را گرامی بپارید
.
.
.
آیا برای کارها و فعالیت‌های روزانه خود و بیمارتان برنامه منظمی دارید؟
آیا بیشتر وقت بیمار شما جلوی تلویزیون و در حال رخوت و بی‌حرکتی سپری میشود؟
آیا از کیفیت پایین زندگی و بی‌برنامگی بیمارتان ناراضی هستید؟
.
اهمیت داشتن برنامه
داشتن برنامه‌ی منظم روزانه و هفتگی، مایه آرامش خاطر مراقبت‌کننده و بیمار است، از سرگردانی مراقبت‌کننده در مورد اینکه «حالا چه کار کنیم؟» جلوگیری می‌کند، به او امکان می‌دهد تا با آرامش بیشتر، وقت خود را صرف کارهای سازنده در باره بیمار بکند، و اطمینان خاطر داشته باشد که کار مهمی را فراموش نکرده است. در نتیجه، بیمار از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار میشود.
این برنامه‌ریزی باید پویا باشد و با پیشروی بیماری و کاهش توان فیزیکی و فکری بیمار، و با آگاهی بیشتر مراقبت‌کننده که چه فعالیتی مؤثرتر است، و زمان بهتر انجام آن چه موقع است، تغییر کند.
جمع‌آوری اطلاعات لازم و تهیه برنامه
- توان فکری و فیزیکی بیمار را، با توجه به پیشرفت بیماری، در نظر بگیرید و برنامه‌ریزی را بر پایه‌ی آن انجام دهید.
- کارهای نیازمند انرژی بیشتر، مانند پیاده روی و استحمام را، به اوایل روز یا هر زمانی که بیمار همکاری بیشتری با شما دارد موکول کنید.
- لیستی از مکان‌‌ها یا افرادی که بیمار در مجاورت با آنها احساس بهتری دارد، همچنین کارها و فعالیتهایی که به آنها علاقه بیشتری نشان می‌دهد، تهیه و سعی نمایید آنها را در برنامه‌های روزانه یا هفتگی بیمار بگنجانید.
- راه‌های تشویق بیمار را به کمک در انجام کارهای ساده منزل، مانند چیدن میز ناهار، گردگیری، و غیره، جستجو کنید و آنها را در برنامه بگنجانید. با گنجانیدن این کارها در برنامه، این احساس را در بیمار تقویت می‌کنید که او عضو مفید و قابل احترام خانواده است.
- زمان بیشتری را برای صرف وعده‌های غذا، لباس پوشیدن، و استحمام در نظر بگیرید تا از احساس عجله کردن و استرس ناشی از آن جلوگیری کنید.
- برنامه کار روزانه را بر پایه یک روال منظم و تکراری قابل پیش‌بینی، پایه‌گذاری کنید. برای مثال، وعده‌های غذایی و دارویی، زمان رفتن به رختخواب و بیدار شدن، پیاده‌روی، و غیره را در ساعات معین انجام دهید.
- هرگاه بیمار خسته و کسل به نظر می‌رسد، حواس‌پرت میشود، یا کج خلقی می‌کند، زمان آن فرا رسیده است که کمی استراحت کند. توجه داشته باشید که نوع فعالیت و کیفیت انجام آن مهم نیست. احساس رضایت و شادی حاصل از شرکت در آن، و در نتیجه بالا بردن کیفیت زندگی بیمار، بسیار مهمتر است.
چه فعالیتهایی را در برنامه بگنجانید؟
شما نباید از روی خیرخواهی نابجا، افراد کهنسال را به علت محدودیت‌های ذهنی و فیزیکی، از انجام فعالیت‌های روزمره زندگی کنار بگذارید. توجه داشته باشید مغز هم مانند عضلات، درصورتی‌که مورد استفاده قرار نگیرد، تنبل میشود.
بر پایه اطلاعات جمع‌آوری شده بالا، بسته به علایق قبلی و فعلی بیمار، و با توجه به توانایی‌های او، برنامه منسجم و متنوع روزانه و هفتگی بیمار را تهیه کنید. سر فصل انواع فعالیتهایی که میتوانید بر حسب نیاز و بر اساس توان و علایق بیمار در برنامه بگنجانید، به شرح زیر است:
- یاری خواستن از بیمار برای انجام کارهای ساده منزل، از جمله چیدن میز ناهار، آماده کردن وسایل و تهیه سالاد، گردگیری، پهن کردن البسه شسته شده و سپس جمع کردن، اطوکشی، تا کردن و جا دادن آنها.
- انجام کارهای شخصی بیمار توسط خودش مانند نظافت فردی، مسواک کردن، دستشویی رفتن، لباس پوشیدن و استحمام.
- تشویق بیمار و همراهی با وی در انجام فعالیت‌های خلاق مانند موسیقی، نقاشی، گلدوزی.
- فعالیت‌های فکری مانند مطالعه، قصه‌خوانی، بازگویی خاطرات، مرور البوم عکس و یادآوری زمان و مکان عکس‌ها و افراد، حل جدول کلمات، پازل، و جدول سودوکو.
- فعالیت‌های فیزیکی مانند ورزش، قدم زدن در پارک، و باغبانی سبک در باغچه منزل.
- فعالیت‌های اجتماعی مانند خرید و دید و بازدید دوستان و فامیل.
- فعالیت‌های معنوی مانند رفتن به مسجد، زیارتگاه، و آرامستان.
مهد بزرگسالان
در بسیاری از شهرها، مراکزی وجود دارند که از بیماران دمانس و افراد سالمند در طول روز نگهداری می‌کنند. این مراکز برنامه های متنوعی ارایه می‌کنند که بیماران به صورت گروهی، وباتوجه به توانایی‌های خود در آن شرکت می‌کنند. لازم است قبلاً به این مراکز مراجعه کنید و از مناسب بودن خدمات ارایه شده بر حسب نیاز بیمار و متناسب با بودجه خود مطمئن شوید. خدمات عرضه شده توسط این مراکز متفاوت است و ممکن است ترکیبی از خدمات زیر باشد:
- سرویس رفت و آمد روزانه از منزل به مرکز و بالعکس؛
- برنامه تغذیه شامل وعده غذایی کامل، میوه، سبزیجات، مایعات، وغیره؛
- برنامه‌های گروهی شامل رقص، موسیقی، نقاشی، قصه خوانی و غیره؛
- کمک به انجام نیازهای فردی بیمار از جمله رفتن به دستشویی، خوراندن دارو، نظافت شخصی، و غیره؛
- نظارت پرستار مجرب و ویزیت پزشک بر حسب نیاز.
خاطرات و لحظات را گرامی بدارید
پیوسته به یاد داشته باشید که دوران اینگونه فعالیت‌ها بسیار کوتاه است. با پیشروی بیماری، توان بیمار برای شرکت عملی در اینگونه فعالیت‌ها رو به زوال خواهد رفت. فرصت را مغتنم شمارید و از این دوران و خاطرات بیاد ماندنی آن حد اکثر استفاده را بکنید. برای مثال:
- از تلفن هوشمند خود و یا هر وسیله دیگر که در دسترس دارید استفاده کنید و گفته‌های بیمار را که نوعی تاریخ شفاهی است، ضبط کنید. وسایل ضبط باید پیوسته آماده بکار باشد تا هیچ رویداد مهمی را از دست ندهید.
- در مورد کارگردانی و حرفه‌ای بودن این کار سخت نگیرید. سعی کنید با بیمار در نهایت آسایش صحبت کنید.
- این فیلم‌ها و صدای بیمار خزانه ارزشمندی خواهند بود که شما در آینده میتوانید به آنها مراجعه کنید و بیمار را آن طور که بود، دوباره ببینید.
- متاسفانه، بیمار با گذشت زمان و پیشروی بیماری، حافظه‌اش را از دست می‌دهد، از صحبت کردن باز می‌ماند، و زمین‌گیر میشود. در نهایت، ابراز حتی یک کلمه آری یا نه توسط بیمار، از اتفاقات نادر خواهد بود.
- از تغییرات رفتاری بیمار مانند تکرار سوال‌ها، پرخاشگری، افسردگی و غیره، که به حق برای مراقبت‌کننده و اطرافیان بسیار دردناک، استرس‌زا، و خسته کننده می‌باشند گله و شکایت نکنید. روزگاری فرا می‌رسد که در حسرت آن دوران و رفتار خستگی ناپذیر بیمار خواهید بود. او در نهایت به یک فرشته بی‌آزار، مطیع، و کاملاً وابسته به مراقبت‌کننده تبدیل خواهد شد.
مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذیصلاح و متخصص در رشته های حرفه ای آنها از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با ان روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.
مراجع و منابع
- Alzheimer’s Association; (n.d.), Creating a plan, retrieved March 2015, from https://www.alz.org/care/dementia-creating-a-plan.asp