.
 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به‌روز رسانی: خرداد ۱۳۹۹
در این مقاله می‌خوانیم:
- برنامه‌ریزی مراقبت کردن از بیمار
- آیا مراقبت کردن از بیمار در منزل تا پایان امکان دارد؟
- برای مراقبت کردن از بیمار در منزل برنامه ریزی کنید
- مدیریت امور را تقسیم و به افراد شایسته محول کنید
- الف: مدیریت امور مراقبت‌کردن
- ب: مدیریت امور مالی
.
پدر بزرگ احمد ده سال است که به بیماری آلزهایمر دچار شده است. هم اکنون در نتیجه پیشروی بیماری، تعادل ندارد، حرف نمی‌زند، و زمین‌گیر شده است. نوه ارشد وی احمد، نگهداری از او را به عهده دارد ولی بار اصلی مراقبت کردن به دوش همسر احمد است. فرزندان احمد پیوسته از عدم توجه مادرشان به خود و تهیه نکردن غذاهای مورد علاقه‌شان شکایت دارند. یک روز همسر احمد در زمان انتقال پدر بزرگ از تختخواب به ویلچر، کمرش آسیب دید و وی را زمین‌گیر کرد.
برنامه ریزی مراقبت کردن از بیمار
مراقبت کردن از بیمار در مراحل اولیه بیماری معمولاً در منزل وی و بدون برنامه‌ریزی و آتیه‌نگری انجام میشود چون‌که بیمار به زندگی نسبتاً عادی خود، همراه با کمی مشکلات، ادامه می‌دهد. هنوز شاید همه در شوک اولیه روبرویی با مشکلی مانند آلزهایمر به سر می‌برند، با این بیماری آشنایی کافی ندارند، و از سیر پیشروی آن به‌خوبی آگاه نیستند.
با توجه به آشنایی بیمار با محیط منزل، همسایگان، مراکز خرید، وکوچه‌ها و خیابان‌های اطراف، منزل بیمار به عنوان محل نگهداری از وی بهترین و منطقی‌ترین گزینه است. بیمار در منزل خود احساس امنیت و آرامش می‌کند و مراقبت کردن از وی در آنجا آسان‌تر است. ولی در نهایت، با گذشت زمان و پیشروی بیماری، ممکن است نیازهای بیمار، از امکانات منزل و توان کسانی که بار نگهداری وی را به دوش دارند، تجاوز کند. در این مرحله است که گزینه خانه سالمندان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آیا مراقبت کردن از بیمار تا پایان در منزل امکان دارد؟
پرسش مهمی که باید به آن به درستی و دقت پاسخ دهید این است که آیا امکانات فیزیکی مناسب، نیروی انسانی لازم برای استمرار کار، محیط مناسب، و مدیریت اجرایی کارآمد را برای مراقبت کردن در منزل در اختیار دارید؟ نکاتی را که در این تصمیم گیری باید در نظر بگیرید به شرح زیر است:
- امکانات فیزیکی محل سکونت بیمار از جمله وجود پلکان، راه دسترسی به دستشویی و حمام، وجود کودکان شلوغ و غیره چگونه است؟ موانع فیزیکی محل زندگی ممکن است نگهداری بیمار را در منزل، در دوران میانی وپایانی بیماری که وی نیاز به ویلچر دارد، غیرممکن کند. مقاله‌های ایمنی منزل را مطالعه کنید.
- آیا نیروی انسانی لازم، کافی، و راغب برای انجام کار طاقت فرسای مراقبت کردن در اختیار دارید؟ اگر اولین نقطه اتکاء همسر بیمار است، آیا وی از توان فیزیکی و فکری لازم برای انجام کار مدیریت مراقبت برخوردار است؟ آیا بیماری همسر خود را قبول دارد یا بر این باور است که همسرش لجبازی می‌کند و با سخت گرفتن به وی، مشکلات حل خواهد شد؟
- اگر مراقبت‌کننده اصلی یکی از بستگان جوان بیمار مثلاً فرزند یا عروس اوست، آیا وی به کار دیگری خارج از منزل نیز مشغول است؟ آیا همسر، فرزندان، و توقعات آنها به این مراقبت‌کننده فرصت لازم را برای انجام وظایف مراقبت خواهند داد
- آیا مراکز نگهداری روزانه از سالمند و مهد سالمندان در محل اقامت بیمار وجود دارد؟ وجود چنین مراکزی به مراقبت‌کننده امکان می‌دهد که در زمان نیاز بتواند روزهای معینی در هفته، مراقبت کردن از بیمار را به این مراکز بسپارد تا خود بتواند به کارهای لازم و کمی استراحت بپردازد.
- آیا با پیشروی بیماری و افزایش نیازهای مراقبتی از نظر کمی و کیفی، امکان استخدام نیروی کمکی وجود دارد؟ این نیروی کمکی ممکن است از طریق استخدام مستقیم خودتان و یا از طریق شرکت‌های خدماتی انجام گیرد. مقاله نیروی کمکی برای مراقبت‌کننده را مطالعه کنید.
- باید باور داشته باشید که مراقبت کردن از بیمار دمانس به تنهایی و توسط یک نفر امکان‌پذیر نیست. همچنین، بدانید که قول همکاری و کمک دوستان و فامیل، ممکن است از حرف به عمل تبدیل نشود و مراقبت‌کننده اصلی تنها بماند. برای این مشکل از پیش چاره اندیشی کنید. مقاله چگونه کمک بگیریم را مطالعه کنید.
- امکانات مالی موجود و آتی را بررسی کنید. آیا از عهده پرداخت هزینه‌های دارو، لوازم بهداشتی، وسایل راحتی و آسایش بیمار از جمله تختخواب بیمارستانی، ویلچر و امثال آن، در طول بیماری که معمولاً طولانی است و به چندین سال بالغ میشود، بر می‌آیید؟
برای مراقبت کردن از بیمار در منزل برنامه‌ریزی کنید
عوامل موثر در تصمیم‌گیری و برنامه ریزی مراقبت‌کردن را به دقت بررسی کنید و اساس برنامه نگهداری بیمار را بر پایه‌های محکم و منطقی استوار کنید. به راهنمایی‌های زیر توجه کنید.
- در بعضی موارد تصمیم‌گیری در مورد نحوه مراقبت‌کردن و طریقه انجام آن بسیار آسان است. مثلاً کسی که مسؤولیت مراقبت از همسر بیمار خود را بر عهده دارد، درصورتی‌که خودش از سلامت فیزیکی و فکری برخوردار باشد، توان مالی پرداخت مخارج نگهداری همسرش را داشته باشد، و از پشتیبانی بی چون‌وچرای فرزندان خود بهره‌مند باشد، مدیریت مراقبت کردن برایش بسیار آسان است. وی می‌تواند به راحتی و بدون نیاز به تایید دیگران، در مورد کلیه امور نگهداری از همسرش، تصمیم‌گیری کند.
- متأسفانه چنین موقعیتی بسیار کم اتفاق می‌افتد. همسر بیمار معمولاً به دلیل کهولت سن و مشکلات فیزیکی و بیماریهای گوناگون، ممکن است از توان فکری برنامه‌ریزی لازم و مدیریت چندین‌ساله مراقبت‌کردن از همسرش عاجز باشد. وی ممکن است باور داشته باشد که همسرش بیمار نیست. در چنین حالتی، ممکن است بار مراقبت کردن از بیمار، براساس فرهنگ حاکم، بر دوش فرزند ارشد، دختر جوان که هنوز ازدواج نکرده، یا عروس خانواده بیفتد.
- همسران مسن محدودیت‌های فکری و جسمی مربوط به خود را دارند و فرزندان جوان، به تحصیلات، کار، مدیریت همسر و فرزندان و سایر گرفتاری‌های خود فکر می‌کنند. تصمیم‌گیری مراقبت‌کردن را بر عهده فرهنگ حاکم و تصورات نگذارید. به احتمال قوی، تصورات اعضای خانواده با هم متفاوت است و بهترین راه، هماهنگی فکری و رسیدن به یک تصمیم واحد است که همگی در آن شریک باشند و از آن پشتیبانی کنند.
- در جلسه‌ای که با حضور تمام صاحب‌نظران و تصمیم‌گیران تشکیل می‌دهید، موضوع مراقبت‌کردن، مسایل مالی، حقوقی، مدیریت کار، و استمرار آن را بررسی کنید و سعی نمایید اتفاق نظر و هماهنگی به‌وجود بیاورید.
- اگر اختلاف نظر و مشکلات زیاد است، اگر زخم‌های ارتباطی و احساسی بین اعضای خانواده به ویژه بستگان درجه یک عمیق و قدیمی است، شاید مناسب باشد از شخص بی‌طرفی مانند وکیل خانواده یا یک مشاور خانوادگی برای اداره‌ی این جلسه دعوت کنید.
- ممکن است بعضی از خواهرها و برادرها به علت اختلافات گذشته نتوانند به راحتی با هم کنار بیایند. بعضی از آنها ممکن است در عین اشکال‌تراشی و عیب‌جویی، از هرگونه کمکی در مورد مراقبت‌کردن از عزیز خود، طفره روند. راهی جز کنار آمدن با آنها و شنیدن انتقادات بی‌پایه آنها وجود ندارد. مراقبت‌کننده اصلی بایستی بدون درگیری با آنها به کار خود ادامه دهد.
.
مدیریت امور را تقسیم و به افراد شایسته محول کنید
الف: مدیریت امور مراقبت کردن
- مراقبت کردن درست و موفق از بیمار مبتلا به دمانس، نیاز به یک مدیر مسؤول دارد. تصمیم گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مراقبتی بیمار بایستی با در نظر گرفتن امکانات محیط و توان بیمار، به صورت پویا انجام شود. این برنامه‌ها بایستی استمرار داشته باشند و با توصیه‌های غیرکارشناسانه اطرافیان دستخوش نوسان و تغییر نشوند. تصمیم‌گیری‌های روزمره را بر عهده مراقبت‌کننده اصلی بگذارید. راهنمایی سازنده و راهگشا خوب است اما انتقاد بیجا و اشکال‌تراشی، وی را دلسرد می کند.
- راهنمایی‌های اطرافیان خیرخواه معمولاً مشکل‌آفرین هستند چون آنها با بیمار زندگی نمی‌کنند و به عمق مشکلات اشراف ندارند. همیشه با دید باز به این راهنمایی‌ها توجه کنید. توصیه‌های مفید را به کار بندید و از انجام راهنمایی‌های نا کارآمد پرهیز کنید.
- هنگام انتخاب مدیر نگهداری از بیمار، مشغله‌ی دیگر وی از جمله کار خارج از منزل، تیمار همسر و فرزندان، سلامتی فیزیکی و فکری، و آمادگی و علاقه‌مندی وی را به این امر در نظر بگیرید و آن را بر عهده فرهنگ حاکم نگذارید.
ب: مدیریت امور مالی
- بیمار معمولاً در تصمیم‌گیری در مورد مسایل مالی خود دچار اشکال خواهد شد. تجربه ثابت کرده است که یک تصمیم غلط بیمار در مورد خرید و فروش، سرمایه‌گذاری، و یا کمک به سایرین، ممکن است تمامی اندوخته خانواده را بر باد دهد و در نتیجه، اجرای برنامه مراقبت را از بابت امور مالی با مشکل مواجه سازد.
- یک فرد طرف اعتماد، با تهیه یک سند رسمی، بایستی عهده‌دار مدیریت امور مالی بیمار باشد. با وکیل خانواده مشورت کنید تا این گونه اسناد به نحوی تهیه شوند که در زمان از کارافتادگی ذهنی بیمار هم قانونی و قابل اجرا باشند. رسیدگی به امور مالی روزمره و کلیه دریافت و پرداخت‌های مربوط به بیمار از جمله صورت‌حساب‌های آب و برق و امثال آنها، اجاره منزل، هزینه‌های تغذیه، امور پزشکی و دارویی و غیره به عهده این فرد مورد اعتماد خواهد بود.
- اگر پرداخت هزینه‌های پزشکی و مراقبتی از بیمار از جمله خرید دارو، تختخواب بیمارستانی، صندلی‌های چرخ‌دار، و استخدام نیروی کمکی، از پس اندازها و درآمد خود بیمار تجاوز می‌کند، بایستی برای نحوه جبران این گونه هزینه‌ها که با پیشروی بیماری رو به افزایش خواهند بود، چاره‌اندیشی شود.
- افرادی که داوطلب پرداخت قسمتی از این هزینه‌ها خواهند شد بایستی به روشنی مشخص شوند. زمان پرداخت کمک، میزان و نحوه پرداخت آن باید دقیقاً و به‌صورت نوشته شده توافق شود. داوطلبان کمک مالی بایستی در موعد مقرر نسبت به انجام تعهد خود اقدام نمایند تا از سوی مراقبت‌کننده یا مسئول امور مالی نیازی به پیگیری نباشد.
- اگر جمع موجودی و کمک‌ها با جمع هزینه‌ها و روند افزایش آن هماهنگی نداشته باشد و تراز نشود، بایستی دوباره در مورد امور نگهداری بیمار، نحوه انجام آن و پرداخت هزینه‌ها با بستگان درجه یک بیمار مشورت و چاره‌جویی شود. بدون ایجاد توازن و تعادل در امر درآمدها و هزینه‌ها، مراقبت کردن از بیمار دچار وقفه خواهد شد و لازم است نسبت به آن قبل از وقوع حادثه چاره‌جویی شود.
مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذی‌صلاح و متخصص در رشته حرفه‌ای ایشان از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با آن روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.
مراجع و منابع
- زهري انبوهي سيما, خ.س., عابدسعيدي ژيلا, علوي مجد حميد, يغمايي فريده, بررسي مشكلات مراقبت كنندگان اصلي بيماران مبتلا به آلزايمر مراجعه كننده به انجمن آلزايمر تهران. نشريه دانشكده پرستاري و مامايي, 1385. دوره 16( شماره 53): p. از صفحه 64 تا صفحه 72
- Alzheimer’s Association; (n.d.), Early stage caregiving, retrieved January 2015, from https://www.alz.org/care/alzheimers-early-mild-stage-caregiving.asp
- Alzheimer’s Association; (n.d.), Mid stage caregiving, retrieved January 2015, from https://www.alz.org/care/alzheimers-mid-moderate-stage-caregiving.asp
- Alzheimer’s Association; (n.d.), Late stage caregiving, retrieved January 2015, from https://www.alz.org/care/alzheimers-late-end-stage-caregiving.asp
- Alzheimer’s Association; (n.d.), In home care, retrieved January 2015, from https://www.alz.org/care/alzheimers-dementia-in-home-health.asp