 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به روز رسانی: تبر ۱۴۰۰
.
در این مقاله می‌خوانیم:
- آسیب دیدن مراقبت‌کننده در جابهجا کردن بیمار
- آسیب دیدن بیمار در زمان جابهجا شدن
- ایمنی در راه رفتن بیمار
- زمانی که بیمار به ویلچر نیاز دارد
- کاربرد ایمن و درست ویلچر
- مشکلات جابهجا کردن بیمار
- آموزش روش درست جابهجا کردن بار
- روش درست جابهجا کردن بیمار
.
یک رکن مهم مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر یا سایر انواع دمانس(فرسایش مغز)، نقل و انتقال و جابهجا کردن اوست. برای انجام این وظیفه مهم، شما نیاز به برنامه‌ریزی و آموزش قبلی دارید تا در حد امکان، از خطر آسیب دیدگی خود و بیمارتان کم کنید(۱۵۱). لازم است مراقبت‌کننده از سلامت کامل کمر، پشت، کتف، گردن، لگن، زانو و سایر اندام‌ها برخوردار باشد. هر گونه ضعف و شکستگی قبلی ممکن است عوارض غیرقابل‌جبران برای مراقبت‌کننده بوجود آورد(۱۵۳).
.
آسیب دیدن مراقبت‌کننده در جابهجا کردن بیمار
دو نوع خطر مهم در کمین شما هستند. خطر اول در بلند کردن بیمار، از حالت نشسته یا خوابیده به حالت ایستاده، برای انتقال او به وسیله دیگر مانند ویلچر و بالعکس اتفاق می‌افتد. برای انجام این کار باید از زانوها و پاهای خود کمک بگیرد و از هرگونه فشار به کمر خود پرهیز کنید. در غیر این صورت آسیب دیدن مهره‌های کمرتان حتمی است. خطر دیگر، زمانی اتفاق می‌افتد که شما پس از بلند کردن بیمار، تعادل خود را به هر دلیل از دست بدهید و در نتیجه شما و بیمار هر دو سقوط کنید و آسیب ببینید.
.
آسیب دیدن بیمار در زمان جابهجا شدن
بزرگترین خطری که بیماران مبتلا به آلزایمر یا سایر انواع دمانس(فرسایش مغز) را تهدید می‌کند، خطر افتادن و صدمه دیدن است. بعضی بیماران ممکن است تا پایان بیماری تا حدی تعادل و تحرک خود را حفظ کنند ولی بیشتر آنها در مرحله میانی نیز اندک تعادل خود را از دست می‌دهند و برای جابهجایی به پشتیبانی بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.
.
با پیشروی بیماری، نیازهای بیمار در امر جابهجا شدن تغییر می‌کنند
بیماران مبتلا به آلزایمر و سایر انواع دمانس(فرسایش مغز)، در مراحل مختلف بیماری به کمک مراقبت‌کننده خود در امر جابهجایی نیاز دارند. این نیاز در ابتدا ممکن است راهنمایی گفتاری باشد، مثلاً هنگام راه رفتن، تذکر اینکه دستتان را به دستگیره بگیرید یا مواظب پله باشید. به مرور زمان ممکن است برای جلوگیری از افتادن بیمار، نیاز باشد دست او را بگیرید یا هنگام راه رفتن از کمربند ایمنی استفاده کنید. در نهایت، ممکن است تنها راه جابهجایی مطمئن بیمار، فقط به‌کمک ویلچر عملی باشد(۱۵۳).
.
ایمنی در راه رفتن بیمار
در دورانی که بیمار توان راه رفتن دارد، مراقبت‌کننده بایستی هوشیارانه، با توجه به توانایی‌ها و نوع نیاز بیمار، به او یاری دهد و از افتادنش جلوگیری نماید.
- افتادن بیمار ناگهانی اتفاق می‌افتد. بیمار ممکن است از تعادل کافی برای راه رفتن برخوردار باشد ولی در یک چشم بهم زدن و بدون دلیل، با از دست دادن تعادل خود، سقوط کند.
- هنگام راه رفتن با بیمار و بر حسب مورد، به او هشدار دهید که مواظب پلکان باشد یا از دستگیره راه پله برای کمک به حفظ تعادل خود استفاده کند.
- در صورت نیاز دست او را در محل آرنج و با پیشروی بیماری، برای اطمینان بیشتر، زیر بغل او را بگیرید تا از افتادن ناگهانی او جلوگیری کنید.
- زمانی که تعادل بیمار کم است از کمربندهای ایمنی استفاده کنید. حلقه‌های محکمی روی این کمربندها دوخته شده است که مراقبت‌کننده می‌تواند هنگام راه رفتن آنها را در دست بگیرد تا با اطمینان بیشتر، در صورت به‌هم‌خوردن ناگهانی تعادل بیمار، از افتادن او جلوگیری کند.(شکل شماره ۱)
.
شکل ۱: استفاده از کمربند ایمنی هنگام راه رفتن
.
- اگر بیمار تعادل خود را از دست داد و شما نتوانستید از افتادن او جلوگیری کنید، بهترین راهکار این است که به او کمک کنید در هر کجا که هست، به آرامی بنشیند. سپس به کمک فردی دیگر او را بلند کنید.
.
زمانی که بیمار به ویلچر نیاز دارد
بیمار ممکن است تا مرحله پایانی توان راه رفتن داشته باشد. ولی در بیشتر موارد، در این مرحله، بیمار زمین گیر میشود و پیوسته در تختخواب یا ویلچر به سر می‌برد.
- جستجو برای خرید ویلچر را به تعویق نیاندازید تا بتوانید با آرامش، نوع و اندازه دلخواه آنرا در بازار پیدا کنید.
- در انتخاب ویلچر دقت کنید. بهترین گزینه ویلچری است که بدنه‌اش از فلزی سبک مانند آلومینیوم ساخته شده و چرخ‌های آن به آسانی قابل جدا کردن باشد. در نتیجه در زمان خروج از منزل، حمل و نقل ویلچر در صندوق عقب اتومبیل به آسانی انجام می‌گیرد.
- ویلچر را به منظور جلوگیری از شروع زخم بستر به تشکچه مناسب مجهز کنید. برای آگاهی بیشتر،مقاله زخم بستر را مطالعه کنید.
- .
کاربرد ایمن و درست ویلچر
- همیشه قبل از رها کردن بیمار در ویلچر، چرخ‌های آن را قفل کنید تا از حرکت ناخواسته ویلچر و پرت شدن بیمار جلوگیری شود.
- هنگام بالا رفتن از سطح شیب‌دار، مراقبت‌کننده در عقب ویلچر قرار می‌گیرد و آن را به سمت بالا هل می‌دهد. در زمان پایین آمدن از سطح شیب‌دار، برای اطمینان از کنترل کامل ویلچر و جلوگیری از خطر پرت شدن بیمار، مراقبت‌کننده در عقب ویلچر قرار می÷گیرد و آنرا عقب عقب و آرام به‌طرف پایین هدایت می‌کند.
- اگر بیمار بی‌اراده در ویلچر حرکت می‌کند، برای احتراز از سر خوردن و پایین افتادن او، از کمربند ایمنی استفاده کنید.
.
مشکلات جابهجا کردن بیمار
از آنجا که بیمار در مراحل پایانی درک و توان انجام همکاری با مراقبت‌کننده را ندارد، جابهجا کردن او نیاز به دقت فراوان و آموزش دارد.
- با پیشروی بیماری، زمانی که مراقبت‌کننده از بیمار می‌خواهد که پایش را جلو بگذارد یا دستش را به او بدهد، بیمار این درخواست را درک نمی‌کند یا توان انجام آن را ندارد.
- وزن بیماری که تعادل ندارد و با مراقبت‌کننده همکاری نمی‌کند، به مراتب سنگین‌تر از وزن واقعی او جلوه می نماید و کوچکترین بی‌احتیاطی ممکن است مشکلات فراوانی برای بیمار و مراقبت‌کننده او ایجاد کند.
- بیمار ممکن است به‌دلیل ترس از افتادن، دست مراقبت‌کننده را بگیرد یا او را بغل کند و از انجام درست کار جابهجایی جلوگیری نماید. می‌توانید یک عدد حوله یا توپ نرم در دست او بگذارید.
.
آموزش روش درست جابهجا کردن بار
در ابتدا لازم است با روش درست جابهجا کردن بار آشنا شوید زیرا این راهکار در مورد نقل و انتقال بیمار نیز کاربرد دارد. به شکل زیر نگاه کنید(شکل ۲). همیشه برای بلند کردن بار از زانوها کمک بگیرید و از خم کردن کمر که فشار زیادی بر ستون فقرات شما وارد می÷کند، پرهیز کنید(۱۵۴)، (۱۵۵).
.
..
شکل ۲: روش درست جا بجا کردن بار
.
- نزدیک بار قرار گیرید، پاها را هم عرض شانه‌ها باز کنید، چمپاتمه بزنید و ستون فقرات خود را راست نگه دارید. مستقیم به جلو نگاه کنید و بالا تنه خود را رو به روی بار و مستقیم نگهدارید.
- بار را از جای مناسب در دست بگیرید و به‌کمک زانوها و پاها، آرام بلند شوید. دقت کنید که به جلو خم نشوید و به کمر خود فشار وارد نیاورید.
- پس از ایستادن مستقیم، در صورت نیاز به چرخش، به آرامی و با جابهجا کردن مکرر پاها در جهت لازم، عمل چرخش را انجام دهید.
- زمان پایین گذاشتن بار، دوباره از زانوها و پاهای خود کمک بگیرید و به‌هیچ وجه کمرتان را خم نکنید و به آن فشار وارد نیاورید. درست عکس عمل بلند کردن را انجام دهید.
.
روش درست جابهجا کردن بیمار
در جابهجا کردن بیمار، مانند جابهجا کردن بار، فقط از زانوها و پاهای خود کمک بگیرید. از نشاندن بیمار در صندلی راحتی با ارتفاع کم و دارای تشک نرم پرهیز کنید زیرا پایین گذاشتن و بلند کردن او بسیار مشکلتر خواهد بود و فشار زیادی به کمرتان وارد می‌کند.
- درست روبروی بیمار و نزدیک او بایستید. پاها را به اندازه عرض شانه‌ها از هم باز کنید. برای تعادل بیشتر، می توانید یک پا را عقب تر از پای دیگر قرار دهید.
- زانو ها را خم کنید و با استفاده از ژست نشستن، مرکز ثقل خود را در حد امکان پایین آورید. کمر خود را راست نگهدارید و آنرا خم نکنید. (شکل ۳)
.
شکل ۳: روش درست بلند کردن بیمار
.
- بیمار را به جلو خم کنید به‌طوریکه پاهای او روی زمین قرار گیرد. پاهای بیمار را هم عرض شانه‌های او و نزدیک صندلی یا تختخواب قرار دهید. کمی او را جلو بیاورید تا در لبه تخت یا صندلی قرار گیرد.
- زانوی‌های بیمار را با زانوهای خود مقابل هم قرار دهید به‌طوریکه در زمان بلند کردن بیمار، زانوهای او همراه شما راست شوند. با این روش تعادل بیمار حفظ میشود و شما با اهرم کردن زانوهای او، به بلند شدنش کمک می‌کنید.
- دست‌ها را در بالای کمر بیمار بهم قلاب کنید و بیمار را بلند کنید. برای تعادل بیشتر و فشار نیاوردن به کمر بیمار، می‌توانید از کمر بند ایمنی استفاده کنید و به‌جای قلاب کردن دست‌های خود در پشت بیمار، دو طرف کمربند را در دست بگیرید (شکل۴).
.
شکل ۴: استفاده از کمر بند برای بلند کردن بیمار
.
- بیمار را به آرامی و با قدم‌های کوتاه و مکرر در جهت لازم بچرخانید. با جابهجا کردن وزن بیمار از یک پا به پای دیگر، می‌توانید به نوبت، پای آزاد او را روی زمین سر دهید تا بیمار نزدیک هدف بعدی مانند ویلچر یا تختخواب قرار گیرد.
- عمل نشاندن بیمار در تختخواب یا ویلچر را، پس از اینکه پشت زانوهای او با وسیله مورد نظر تماس گرفت، بعکس عمل بلند کردن، انجام دهید.
- برای آگاهی در باره روش صحیح جابهجا کردن بیمار درموارد مختلف مانند از تخت به ویلچر یا از ویلچر به مبل، مقاله نقل و انتقال بیمار- راهکارها را مطالعه کنید.
- ورت نمایی مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذیصلاح و متخصص در رشته حرفه ای ایشان از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با ان روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.
- مراجع و منابع
- .
- myositis.org; (2011), Caregiving techniques, retrieved Jan 2017, from http://www.myositis.org/storage/documents/2011_Conference_Presentations/2010_Annual_conference_presentations/2009_annual_patient_conference_presentations/2009_annual_patient_conference_presentations/Techniques_for_Caregivers.pdf
- 153. sciencedirect.com; (2001), Biomechanical analysis of peak and cumulative spinal loads during simulated patient-handling activities, retrieved Jan 2017, from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0003687000000703
- iapa.ca Industrial Accident Prevention Association; (2005), Safe lifting and carrying, retrieved Jan 2017, from http://www.iapa.ca/pdf/fd_2005_nov15_safe_lifting.pdf
- nhs.uk; (n.d.), Workplace health – Safe lifting tips, retrieved Jan 2017, from http://www.nhs.uk/livewell/workplacehealth/pages/safe-lifting-tips.aspx