.
 |
|
|
نویسنده: مهندس مهدی صمدانیی
به روز رسانی: تیر ۱۴۰۰
سلامت مراقب.
در این مقاله می‌خوانیم:
- مراقبت‌کننده و سلامتی او
- یاور مناسب بیمار چه کسی‌ست؟
- به سلامت خود توجه کنید
- ورزش و فعالیت را در برنامه خود بگنجانید
- به برنامه غذایی خود توجه کنید
- سطح استرس خود را پایین بیاورید
- به علایم استرس توجه کنید:
- خطرابتلا به افسردگی را کم کنید
- با مشکلات مراقبت کردن کنار بیایید
- سوپاپ اطمینان را باز کنید
.
مراقبت‌کننده و سلامتی او
شما مراقبت از عزیزی را که به آلزایمر۱یا نوع دیگری از بیماری های دمانس مبتلاست بر عهده دارید. این وظیفه‌ای سنگین، پر مسئولیت، دراز مدت، و البته همراه با عشق و وفاداری است. متاسفانه، در این دوران، احساس تنهایی و بی‌کسی تقریبا همیشه با شما همراه است. برایتان استقامت و پایداری آرزو می‌کنم.
.
یاور مناسب بیمار چه کسی‌ست؟
همزمان با مراقبت از بیمار، شما ممکن است متعهد به انجام وظایف متعدد دیگری از جمله پشتیبانی از همسر و فرزندان، خرید، پخت و پز، نظافت و غیره نیز باشید. گرد آمدن این همه کارها و وظایف، ممکن است شما را نسبت به سلامتی خودتان بی‌توجه کند. بهترین خدمتی که می‌توانید به بیمار و خانواده خود بکنید این است که از نظر فیزیکی و روحی قوی بمانید. چه باید کرد؟
.
به سلامت خود توجه کنید
- سلامتی خود را سرسری نگیرید و حتی اگر هیچ مشکلی ندارید، حداقل هر سال یک بار با پزشک خانواده ملاقات کنید وغربالگری‌های سلامتی نوبتی۲را انجام دهید. در صورت نیاز از مددکار اجتماعی و روان‌پزشک خود کمک بگیرید.
- به «ندای بدن خودتان گوش کنید». هرگونه علامت خستگی مفرط، مشکلات خواب، تغییرات رفتاری مانند عصبانیت و کم حوصلگی، تغییرات اشتها و در نتیجه زیاد یا کم شدن بی‌رویه وزن‌تان را جدی بگیرید. در غیر این صورت ممکن است سلامت جسمی و روحی شما در معرض خطر قرار گیرد.
.
ورزش و فعالیت را در برنامه خود بگنجانید
- از دوستان و فامیل کمک بگیرید و ساعاتی را به «رسیدن به خودتان» اختصاص دهید. از این فرصت‌ها برای ورزش کردن، پیاده‌روی، یا هر کار آرامش بخش دیگری استفاده کنید. مقاله چگونه از دیگران کمک بگیریم را مطالعه کنید.
- در مراحل اولیه بیماری، می‌توانید با بیمار به ورزش و فعالیت بپردازید، با او به پارک بروید، پیاده‌روی روزانه داشته باشید، و خرید کنید. برای بیمار، فعالیت و سرگرمی مناسب تدارک ببینید و خودتان هم در این فعالیت‌ها شرکت کنید. مقاله‌های سرگرمی و فعالیت و همچنین ورزش و نرمش را مطالعه کنید.
- در فرصت‌های کوتاه که در منزل به وجود می‌آید، مثلاً در زمانی که بیمار به استراحت بعدازظهر می پردازد یا هنگامی که برنامه مورد علاقه خود را در تلویزیون می‌بیند، شما هم کمی ورزش کنید و به افزایش آرامش فکری و توان فیزیکی خود کمک کنید.
.
به برنامه غذایی خود توجه کنید
داشتن برنامه غذایی کامل و متعادل برای بیمار و مراقبت‌کننده هر دو لازم است. تجربه ثابت کرده است که رژیم غذایی مدیترانه‌ای که در آن از گوشت قرمز کمتر استفاده میشود و به حبوبات، سبزیحات، میوه، ماهی، دانه‌های روغنی مانند گردو و بادام و روغن زیتون اهمیت بیشتری می‌دهد، بسیار سالم‌تر از غذاهای سنتی ما و به ویژه غذاهای آماده و فست فود است. مقاله تغذیه را مطالعه کنید.
.
سطح استرس خود را پایین بیاورید
راه‌های کم کردن سطح استرس خود و آرامش داشتن را جستجو کنید و با کمک آنها، از استرس خود کم کنید. استرس باعث بالا رفتن فشار خون و دردهای سیستم گوارش (۳) می شود. نرمش‌های سبک، یوگا، تمرکز روی دم و بازدم، مراقبه و تعمق می‌توانند کار ساز باشند.
به علایم استرس توجه کنید:
- انکار بیماری: من می‌دانم پدربزرگ بهبود کامل پیدا خواهد کرد!
- عصبانیت: پدربزرگ کلافه‌ام کردی! چرا اینقدر لجبازی می‌کنی؟
- کناره گیری: علاقه‌ای به ملاقات خواهر و برادرها ندارم.
- اضطراب: وقتی که پدربزرگ به مراقبت بیشتری نیاز داشته باشد چه کنم؟
- افسردگی: اصلاً دیگه برایم مهم نیست.
- خستگی و فرسودگی : خسته‌ام. دیگر از توان من خارج است.
- بی خوابی: اگر خواب باشم و پدربزرگ از خانه بیرون رود و گم شود چه کار کنم؟
- تحریک‌پذیری: ولم کنید! کلافه شدم!
- عدم تمرکز: آنقدر مشغول بودم یادم رفت زیر دیگ را خاموش کنم.
- عدم توجه به سلامتی: یادم نمی آید آخرین دفعه که آزمایش خون دادم کی بود.
.
خطرابتلا به افسردگی را کم کنید
نگهداری از بیمار مبتلا به بیماری آلزایمر و سایر انواع دمانس کار بسیار مشکلی است. مراقبت‌کننده ممکن است دچار احساس گناه، عصبانیت، غم و اندوه، گوشه‌گیری، و افسردگی شود. افسردگی یکی از مشکلات شایع مراقبین به شمار می‌رود و امکان بروز آن در تمامی مراحل بیماری وجود دارد. شما ممکن است شخصاً متوجه بروز افسردگی در خود نشوید و بهتر است کسی از دوستان یا فامیل که به طور مرتب با شما در تماس است، این وظیفه را به عهده گیرد. به علایم افسردگی توجه کنید:
- به آسانی تحریک شدن
- احساس گناه و بی‌ارزش بودن
- احساس ناامیدی
- فکر کردن به مرگ و خودکشی
- اختلال در خواب
- خستگی مفرط و از دست دادن انرژی
- از دست دادن حس علاقه و لذت بردن از کارهای روزمره
- مشکلات تمرکز و فکر کردن درست
- تغییرات در اشتها و وزن
- بیماری‌هایی که به مداوا عکس‌العمل نشان نمی‌دهند مانند سردرد، ناراحتی‌های دستگاه گوارش، و غیره.
.
با مشکلات مراقبت کردن کنار بیایید
- واقع بین باشید. نگهداری کارساز شما از بیمار، در بهبود کیفیت زندگی او بسیار مؤثر است. تغییرات رفتاری بیمار معمولاً از کنترل شما خارج است و طبیعی است که از دست رفتن توانایی‌های وی، شما را متأثر کند. به نکات مثبت توجه کنید و خاطرات خوب را ارج گذارید.
- به خودتان اعتبار دهید. ممکن است شکیبایی شما در پاره‌ای موارد به پایان برسد، یا فکر کنید آنطور که باید و شاید از عهده‌ی مراقبت کردن برنمی‌آیید. توجه داشته باشید که شما نهایت سعی خودتان را برای ایجاد بهترین شرایط نگهداری از عزیزتان به کار بسته‌اید و احساس گناه بی‌مورد است.
- به تفریح خودتان توجه داشته باشید. شما احتیاج دارید در فرصت‌های مناسب، زمانی هرچند کوتاه، به خودتان بپردازید. کاری انجام دهید که از آن لذت می‌برید تا «باطری‌هایتان را شارژ کنید».
- از دیگران کمک بگیرید. راه‌های دریافت کمک از دوستان، فامیل، و همسایگان را بررسی کنید و در صورت نیاز از آنها استفاده کنید. مقاله چگونه از دیگران کمک بگیریم را مطالعه کنید.
- تغییرات را قبول کنید. با پیشروی بیماری، بیمار به مراقبت بیشتر و تخصصی‌تری احتیاج پیدا خواهد کرد. راه‌های مختلف کمک گرفتن را بررسی کنید تا در صورت نیاز بتوانید اقدام لازم را انجام دهید. مقاله راه‌های کمک‌رسانی به یاور اصلی بیمار را مطالعه کنید.
.
سوپاپ اطمینان را باز کنید
بسیار اتفاق می افتد که احساس انفجار به شما دست می‌دهد. شما حس میکنید که توان‌تان تمام شده است و می خواهید فریاد بکشید، به زمین و زمان بتوپید، و تمام شیشه‌های پنجره‌ها را بشکنید. این احساس عادی است و برای سایر مراقبین هم اتفاق می‌افتد. چه باید کرد؟
- راه‌های باز کردن سوپاپ اطمینان خود را جستجو کنید و از آنها استفاده کنید. شگردهایی را که بعضی مراقبین استفاده کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند آزمایش کنید.
- مکان خلوتی را در نظر بگیرید و مدتی به رانندگی بپردازید. آهنگ دلخواه خود را در دستگاه پخش اتومبیل قرار دهید و با صدای بلند آواز بخوانید.
- برای پیاده‌روی به پارک یا محل آرامی بروید. ضمن قدم زدن، به خودتان یادآوری کنید که قبلاً هم به مشکلات بزرگی برخورده‌اید و پیوسته بر صد در صد آنها غلبه کرده‌اید. این رکورد بسیار خوبی است.
- به کوه‌نوردی یا تپه‌نوردی بروید. به اوج مسیر که رسیدید، در بالاترین نقطه بایستید و بدون توجه به اینکه در اطراف شما چه می‌گذرد، با صدای بلند سخنرانی کنید. در این سخنرانی، از هیچ چیز کم نگذارید. درد دل کنید، شکایت کنید، و در آخر به نقطه‌های قوت زندگی‌تان توجه کنید. از فراوانی نکات مثبت تعجب خواهید کرد.
- مشکلات روزمره از جمله نق زدن‌های بی‌دلیل اطرافیان و غیبت آنها درست درزمانی که به کمک‌شان نیاز دارید را در دفتری مخصوص این کار یادداشت کنید. این نوشتن‌ها شما را سبک می‌کند، درست مانند اینکه با بهترین دوست و محرم اسرار خود خلوت کرده‌اید.
مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذیصلاح و متخصص در رشته حرفه ای ایشان از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با ان روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید.
پا نوشت
- «آلزایمر» شکل نوشتن رایج این بیماری در زبان فارسی است. تلفظ درست نام این بیماری آلزهایمر است که مترادف نام پزشک آلمانی تبار کاشف این بیماری به نام Alois Alzheimer در سال ۱۹۰۱ میلادی می باشد. در بعض نوشته ها، شما با شکل نوشتاری آلزهایمر برخورد میکنید.
- توصیه های غربالگری سلامتی نوبتی سالیانه بر حسب جنسیت، سن و سال، و سابقه انواع بیماری ها در فرد و خانواده وی، متفاوت است. بهترین راه برای انجام آن دسته از غربالگری ها که برای شما مناسب است، مراجعه به پزشک خانواده است. مراجعه به دندان پزشک و چشم پزشک نیز باید در این برنامه گنجانده شود.
- برای شرح انواع دردهای مربوط به دستگاه گوارش، به لینک زیر مراجعه کنید. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=250140
مراجع و منابع
- Yoon, K.H., et al., The moderating effect of religiosity on caregiving burden and depressive symptoms in caregivers of patients with dementia. Aging Ment Health, 2016: p. 1-7.
- مهدوي بهروز, ف.خ.م., محمدي فرحناز, حسيني محمدعلي, تاثير مراقبت معنوي گروهي بر کيفيت زندگي مراقبين خانگي سالمندان مبتلا به آلزايمر. مديريت ارتقاي سلامت, 1394. دوره 4 ( شماره 3 (پياپي 15) ): p. از صفحه 34 تا صفحه 42.
.48 انجمن آلزایمر ایران؛ (n.d.)، سلامت مراقب، دریافت شده در تاریخ مرداد ۱۳۹۵ از وبسایت
- caregivers.org; (n.d.), Taking care of you: Self-care for family caregivers, retrieved April 2016, from https://www.caregiver.org/taking-care-you-self-care-family-caregivers
- webmd.com; (n.d.), Avoid caregiver burnout, retrieved April 2016, from http://www.webmd.com/healthy-aging/avoid-caregiver-burnout
- lelpguide.org; (n.d.), Caregiver stress and burnout, retrieved April 2016, from http://www.helpguide.org/articles/stress/caregiving-stress-and-burnout.htm
- aarp.org; (n.d.), caregiver burnout, retrieved April 2016, from http://www.aarp.org/relationships/caregiving-resource-center/info-12-2011/caregiver-burnout.html