.
 |
 |
 |
.
نویسنده: مهندس مهدی صمدانی
به‌روز رسانی: آذر ۱۳۹۸
.
در این مقاله می‌خوانیم:
- فرسایش مغزاختلال شدید مغزی در اثر از دست دادن یا آسیب دیدن سلول‌های عصبی مغز است و طیف وسیعی از بیماری‌های مغزی را دربر می‌گیرد
- نشانه‌های فرسایش مغز متعددند از جمله وجود مشکلات حافظه و فراموشی، ناتوانی در انجام ارتباطات مکالمه‌ای صریح و روشن، عدم توانایی تمرکز و توجه به موضوع مورد بحث، نداشتن استدلال و قضاوت صحیح در کارهای روزمره، و عدم هماهنگی بین مشاهدات بصری و ادراکات مغزی
- بیماری‌های فرسایش مغز پیشرونده و اضمحلال برنده هستند، لذا نشانه‌ها و مشکلات به‌تدریج بیشتر و شدیدتر می‌شوند.
.
فرسایش مغز(دمانس) چیست؟
دمانس از ریشه لاتین دمنشیا (Dementia) گرفته شده است و معنی آن براساس فرهنگ لغت از این قرار است: اختلال مزمن یا پایدار در روند توانایی‌های ذهنی در اثر بیماری یا تصادف، شامل اختلالات مربوط به حافظه و منطق، و تغییرات شخصیتی. دمانس یک اصطلاح پزشکی است که برای مجموعه‌‌ای از تألمات مغزی به‌کار می‌رود.
در زبان فارسی لغت دمانس به زوال عقل ترجمه شده است و در بعضی از نوشتارها به آن خردسودگی نیز می‌‌گویند. ولی با توجه به مشکلات متنوع این گونه بیماری‌ها و سیر پیشروی آنها، هیچ کدام از این گزینه‌های لغوی، بیانگر واقعیت این گونه بیماری‌ها نیست. ما در این وبسایت و پروژه دردآشنا، واژگان فرسایش مغز را برگزیده‌ایم چونکه بروز فرسایش مغز، با از دست رفتن سلول‌های عصبی مغز آغاز میشود و این فرسایش بی‌وقفه ادامه می‌یابد.
.
نشانه‌های بیماری فرسایش مغز
فرسایش مغز، ضعیف شدن طیف گسترده‌ای از نشانه‌های مرتبط با حافظه و سایر آموزه‌های فکری و ذهنی را در بر می‌گیرد و در صورتی بیماری تلقی میشود که این کمبودها به حدی برسد که شخص از انجام فعالیت‌های معمول و رایج روزانه عاجز باشد.
فراموشی فقط یک نمونه از این ضعف‌ها است و بیماری آلزایمر رایج‌ترین نوع فرسایش مغز است که بیش از شصت درصد مبتلایان را شامل میشود.
از مشخصه‌های دیگر فرسایش مغز خصوصیت پیشروندگی آن است. بدین‌‌معنی که نشانه‌های بیماری که در ابتدا محدود و قابل اغماض است، به مرور زمان گسترده‌تر شده و شدت آن به حدی می‌رسد که بیمار مجبور میشود به پزشک مراجعه کند.!
بسیاری از نشانه‌های بیماری فرسایش مغز ممکن است در بعضی بیماری‌های دیگر هم از جمله نارسایی‌های مربوط به غدد تیروئید، کمبود ویتامین‌ها، زیاده روی در مصرف الکل، افسردگی، و اثرات جانبی داروهای مصرفی، وجود داشته باشد که اکثراً قابل درمان هستند. به‌همین‌دلیل اگر بیمار شما به بعضی از این علائم از جمله مشکلات حافظه یا تغییرات ذهنی و فکری دچار شود، لازم است که نسبت به‌آن بی‌تفاوت نباشید و به پزشک مراجعه کنید.
حتی اگر تشخیص نهایی نوعی فرسایش مغز باشد، تشخیص به‌موقع کمک می‌کند که بیمار بتواند از تمامی امکانات معالجه بهره‌مند شود و در‌عین‌حال زمان کافی برای برنامه‌ریزی و روبرو شدن با عوارض این بیماری وجود داشته باشد.
.
چگونگی شروع فرسایش مغز
فرسایش مغز در اثر آسیب به سلول‌های مغز و ازبین رفتن آنها به‌وجود می‌آید. در نتیجه این آسیب‌ها، ارتباط سلول‌های مغزی با یکدیگر مختل میشود و مشکلات تفکر، رفتار، و احساس را به‌دنبال می‌‌آورد.
مغز انسان قسمت‌های متمایز و مشخصی دارد که هر کدام مسئولیت مدیریت بخشی از کارهای کنترلی مغز از جمله حافظه، قضاوت، تحرک و… را بر‌عهده دارند. هنگامی که سلول‌های یک قسمت از مغز آسیب دیده باشند، وظایف مربوط به این قسمت از مغز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و روال معمولی آن به‌هم می‌خورد.
ومثلاً در بیماری آلزایمر(۱) که شایع ترین نوع فرسایش مغز است، تجمع زیاد پروتئین‌های خاصی که در زمان طبیعی مقدارشان خیلی کم است، عمل ردوبدل کردن سیگنال‌های اطلاعاتی بین‌سلولی را مختل می‌کند. سلول‌های قسمت هیپوکامپوس (Hippocampus) مغز که مرکز آموخته‌ها و حافظه ماست، معمولاً از اولین سلول‌هایی هستند که در بیماری آلزایمر آسیب می‌بینند و به همین علت است که مشکلات حافظه از اولین علایم بیماری آلزایمر به‌حساب می‌آیند. .
فرسایش مغز دربعضی موارد به غلط از علایم پیری به‌حساب می‌آید درحالی‌که کم شدن قوای فکری در اثر بالا رفتن سن، با علایم واقعی فرسایش مغز متفاوت است.
درحالی‌که نشانه‌های فرسایش مغز بسیار متعدد است، معمولاً بایستی حداقل دو نوع از کمبودهای زیر به‌وضوح در بیمار وجود داشته باشد تا احتمال فرسایش مغز را نسبت به سایر گزینه‌ها، پررنگ‌تر کند:
- وجود مشکلات حافظه و فراموشی
- ناتوانی در انجام ارتباطات مکالمه‌ای صریح و روشن
- عدم توانایی تمرکز و توجه به موضوع مورد بحث
- نداشتن استدلال و قضاوت صحیح در کارهای روزمره
- عدم هماهنگی بین مشاهدات بصری و ادراکات مغزی
.
سایر مقالات و مطالب مرتبط
برای اطلاع بیشتر در باره بیماری آلزایمر، مقاله‌های زیر را مطالعه کرده و کلیپ‌ها را ببینید:
- مراحل پیشروی بیماری فرسایش مغز
- سیر پیشرفت بیماری و دگرگونی نقش مراقب
- بیماری فرسایش مغز از بروز تا پایان
- ده نشانه زنگ خطر
- انواع فرسایش مغز
- آلزایمر چیست؟ ویدیو به مدت حدود ۱۰ دقیقه، دوبله به فارسی، وبسایت آپارات http://www.aparat.com/v/9ayzY
- آلزایمر و زوال عقل، ویدیو به مدت حدود ۷ دقیقه، دوبله به فارسی، وبسایت آپارات http://www.aparat.com/v/bgNaZ
پا نوشت
- «آلزایمر» شکل نوشتن رایج این بیماری در زبان فارسی است. تلفظ درست نام این بیماری آلزهایمر است که مترادف نام پزشک آلمانی کاشف این بیماری به نام Alois Alzheimer در سال ۱۹۰۱ میلادی می‌باشد. در بعضی از نوشته‌ها، شما با شکل نوشتاری آلزهایمر برخورد می‌کنید.
مراجع و منابع
.
- National Institute of Aging NIA, National Institute of Health NIH; (n.d.), Alzheimer’s Disease Fact Sheet, Retrieved Nov 2015 From https://www.nia.nih.gov/alzheimers/publication/alzheimers-disease-fact-sheet
- Alzheimer’s Association; (n.d.), What is Alzheimer’s, Retrieved Oct 2015 from http://www.alz.org/alzheimers_disease_what_is_alzheimers.asp
- Alzheimer’s Disease; (n.d.) In Wikipedia, Retrieved on August 2015 from https://en.wikipedia.org/wiki/Alzheimer%27s_disease
.
مطالب این مقاله جایگزین مشاوره شخصی و خصوصی خواننده با اشخاص ذیصلاح و متخصص در رشته های حرفه ای آنها از جمله پزشکان، روانشناسان، حقوقدانان، و سایر حرف مربوطه نیست. توصیه میشود همواره، برای هر مورد بخصوص که با ان روبرو هستید، با متخصص مربوطه مشورت نمایید